Maestro vs. Ministro

Duela astebete facebook-ean ikusi nuen argazki honek aho zabalik utzi ninduen:

Argazkia lagun batzuei erakutsi eta gaiari buruz hitz egiten egon gine. Orduan, hispaniar filologoa den lagun batek "maestro" eta "ministro" hitzen jatorriaz hitz egin zigun. Oso azalpen interesgarri eta harrigarria eman zigun, baina ezin izan nuenez guztia apuntatu, hona hemen nirekin ikasi zuen ingeles filologo batek ematen duen azalpena;

El vocablo "maestro" deriva de magister y este, a su vez, del adjetivo magis que significa "más" o "más que". Al magister lo podríamos definir como el que destaca o está por encima del resto por sus conocimientos y habilidades. Por ejemplo, Magister equitum ("jefe de caballería" en la Antigua Roma) o Magister militum ("jefe militar").

El vocablo "ministro" deriva de minister y este, a su vez, del adjetivo minus que significa "menos" o "menos que". El minister era el sirviente o el subordinado que apenas tenía habilidades o conocimientos.

Argazkiko mezua ikusita eta bi hitzen etimologia jakinda, argi eta garbi dago "ministro" edozein izan daitekeela  eta gaur egungo egoera aldatzeko "ministro" kopurua murriztu eta haientzat bideratzen den dirua "maestro"ek hezkuntzan erabiltzen dituzten baliabideak hobetzeko erabili behar dela!!

"Rayo" eta "relámpago" berdinak ote?

Badaramagu astebete eguraldiari buruzko zeinuak ikasten eta behin eta berriz egoera desberdinetan praktikatzen eta gaur goizean kontzeptu zalantza bat sortu da klasean. Gure ZHko eskolak ZHn dira, baina edozein galdera edota edozein hitz galdetzeko gaztelaniara jotzen dugu, gure irakasleek ez baitakite euskararik.

Gaur arte, niretzat, rayo eta relámpago hitzak sinonimoak izan dira. ZHn zeinu bera daukate bi kontzeptuek, baina hispaniar filologoa den ikaskide batek argitu digu berez ez direla sinonimoak. Orduan nik, nire ezjakintasunetik abiatuta, azaldu diot niretzat gauza bera zirela eta euskaraz, nik behintzat, hitz bakar batez adierazten ditudala kontzeptu biak.

Etxera heldu bezain pronto ordenagailua piztu, koadernoa zabaldu eta hiztegietan begiratzen hasi naiz ene jakinmina asetzeko erantzunaren bila. Eta hauxe aurkitu dut:

Elhuyar hiztegian:

• Rayo: tximista, oinaztura, oinaztarri, oinazkar
• Relámpago: oinaztargi, tximistargi

Labayru hiztegian:

• Rayo: oinaztu, inusturi, inizitu, oinaztarri, oinaztura, tximista, ortzi, oinazkar, arraio
• Relámpago: oinaztu, inusturi, inizitu, oinaztarri, oinaztura, tximistargi, ortzi, oinazkar

Kontuan izanik hiztegietan agertzen diren sinonimo asko ez ditudala inoiz entzun, lagun eta senideei galdetu diet ea haiek nola esaten duten euskaraz rayo eta relámpago.

Badirudi, lortutako erantzunetan oinarrituz, gehienok, ez dugula rayo eta relámpago hitzen arteko desberdintasunik egiten, hots, guretzat sinonimoak direla. Beraz, euskaraz hitz berarekin adierazten ditugula bi kontzeptuak.

Guzti hau kontuan izanik, eta galdetuak izan diren pertsona guztiak Bizkaikoak direla jakinda, posible litzateke gaztelaniaz sinonimotzat hartzearen arrazoia bizkaieraz hitz beraren erabilera izatea?

Musika lexikoa ikasteko

Zenbatetan erabili ditugu abestiak hizkuntzak ikasteko? lexikoa zein ahoskera! Egia da, askotan "kiwi-melon" fenomenoak gure ikasketa fonikoa guztiz kakazten zuela. Baina hala ere noizbehinka zer edo zer ikasten genuen.

Pasadan astean, lagun dudan filologo espaniar batekin egon nintzen hizketan nola zenbait abeslarik ez ohikoak diren hitzak haien abestietan sartzen zituzten, eta ondorioz, guk, abeslari ez profesionalok ikasten genituen. Adibide gisa Alaskaren abestiak.

Gutariko nork ez du "¿a quien le importa?" edo "bailando" edo "ni tu ni nadie" abestu? Ba harrigarria izan arren, abesti horiei esker gutariko askok "me consta" edo "atormentarse" bezalakoak ikasi, eta abestu, ditugu. Ala ez?

Beraz, behintzat espainiera ikasteko Alaskaren abestiak ez daude batere txarto!