"Rayo" eta "relámpago" berdinak ote?

Badaramagu astebete eguraldiari buruzko zeinuak ikasten eta behin eta berriz egoera desberdinetan praktikatzen eta gaur goizean kontzeptu zalantza bat sortu da klasean. Gure ZHko eskolak ZHn dira, baina edozein galdera edota edozein hitz galdetzeko gaztelaniara jotzen dugu, gure irakasleek ez baitakite euskararik.

Gaur arte, niretzat, rayo eta relámpago hitzak sinonimoak izan dira. ZHn zeinu bera daukate bi kontzeptuek, baina hispaniar filologoa den ikaskide batek argitu digu berez ez direla sinonimoak. Orduan nik, nire ezjakintasunetik abiatuta, azaldu diot niretzat gauza bera zirela eta euskaraz, nik behintzat, hitz bakar batez adierazten ditudala kontzeptu biak.

Etxera heldu bezain pronto ordenagailua piztu, koadernoa zabaldu eta hiztegietan begiratzen hasi naiz ene jakinmina asetzeko erantzunaren bila. Eta hauxe aurkitu dut:

Elhuyar hiztegian:

• Rayo: tximista, oinaztura, oinaztarri, oinazkar
• Relámpago: oinaztargi, tximistargi

Labayru hiztegian:

• Rayo: oinaztu, inusturi, inizitu, oinaztarri, oinaztura, tximista, ortzi, oinazkar, arraio
• Relámpago: oinaztu, inusturi, inizitu, oinaztarri, oinaztura, tximistargi, ortzi, oinazkar

Kontuan izanik hiztegietan agertzen diren sinonimo asko ez ditudala inoiz entzun, lagun eta senideei galdetu diet ea haiek nola esaten duten euskaraz rayo eta relámpago.

Badirudi, lortutako erantzunetan oinarrituz, gehienok, ez dugula rayo eta relámpago hitzen arteko desberdintasunik egiten, hots, guretzat sinonimoak direla. Beraz, euskaraz hitz berarekin adierazten ditugula bi kontzeptuak.

Guzti hau kontuan izanik, eta galdetuak izan diren pertsona guztiak Bizkaikoak direla jakinda, posible litzateke gaztelaniaz sinonimotzat hartzearen arrazoia bizkaieraz hitz beraren erabilera izatea?

Singmark

Zeinu Hizkuntzako klaseetan Gorren Komunitateari buruzko informazio anitza eskuratzen ari gara. Entzule izanda gauza gehienak aho zabalik uzten gaituzte, horietako bat Singmark talde edo abeslari finlandiarra da. Hona hemen bere abestietako bat:

Argi eta garbi geratzen da artista honen lanarekin nahia ahala dela eta gorrek musika egiten eta ikusten gozatu ahal dutela!!

"Ai se eu te pego" abestia ZHn

Hara zer erakutsi digun ZHko irakasleak gaurko klasean!!

Euskara gorren oztopo?

Orain dela urtebete aurreko blogean idatzi nuen Euskaragabeei buruz. Orduan eta orain harritzen nauen gaia da hau, harritu eta kezkatu ere.

Orduko sarreran batxilergoko ikasleekin gertatzen zenaz berri eman eta hausnartu nuen. Baina gaur, ia urtebete geroago, konturatu naiz euskaragabetasun hori etorkinetatik haratago joan daitekeela.

Badakizuen bezala Zeinu Hizkuntza (ZH) ikasten nabil inolako helburu profesionalik gabe. Atzo gure ZHko irakasleak honako hipotesi eta galdera sakona bota zigun: 

Bihar gure medikuak gor edo itsu geratuko garela esango baligu, zein nahiago genuke? eta zergatik?

Gai honi bueltaka nenbilela iazko Eskola Inklusiboko artikulua gogoratu nuen: "Gortasuna duten ikasleei erantzuna eman eskola inklusiboan". Artukulu honek hezkuntza eta gorren arteko informazioa Interneten bilatzera bultzatu nau. Orduantxe aurkitu dut "Las familias de estudiantes sordos/as denuncian al gobierno vasco" deituriko artikulua.

Bertan irakurritakoak nire harridura areagotu du eta hainbat galdera (erretoriko agian) sorrarazi dizkit:

• Gortasuna ez da elgerkeriaren sinonimoa, ezta?
• Ikasle gorrak ZH eta gaztelaniak (azken hau idatziz) osaturiko hezkuntza batean ikasten dute, ezta?
• Gorrek entzuleok baino oroimen bisual garatuagoa badute, zein da hitz egingo ez duten hizkuntza elebidun bat ikasteko oztopoa?

Ez dakit egia edo gezurra den hizkuntzen ikasketen eta goi-mailako ikasketetan dauden gorren kopuruaren arteko harremana. Baina badakit, bai, oraingoan ere euskara dela kaltetuena ikasle gorren aurretik.

Nire ustez, ikasle gorrak eta gorren komunitatea kaltetzen duen arrazoi nagusia gizartea bera da. Eta hizkuntzen ikaskuntza murrizteak ekar dezakeen gauza bakarra ez jakintasuna eta komunikazio oztopoak dira.

Beraz, zergatik ez gara saiatzen gizartea deituriko oztopoa leuntzen?

Zubirik gabeko hilabetea

Azkenean amaitu dira zubiak, aldi baterako behintzat.

Urriko lehenengo zubian frantsesei buruz nuen ideia nahiko aldatu du. Dordogna-Perigord-eko departamentutik ibili naiz lagun batzuekin. Benetan leku ederra da Frantziako departamentu hori. Bertan Frantziako herririk ederrenen zerrendatik 9 herri daude, zenbait gaztelu eta paisaia ikaragarriak.

Bigarren zubian, ordea, Bakion geratu naiz koadrilako eguneroko gauzdez gozatzen eta Urriko Azken Astelehenean Gernikara joan ginen. Oso giro ederra zegoen, eta eguraldia paregabea izan zen.

Orain, azaro lasai honetan alemanari bultzada gogor bat eman beharko diot eta zeinu hizkuntzako klaseetan ikasitakoa errepasatu.

Zeinuen Hizkuntza ikasten

Hasi egin da niretzat 2011-2012 ikasturtea. Gaur bertan Zeinu Hizkuntzako (ZH) ikastaroa hasi da. Euskal Gorraken bidez ikasten hasi naiz ZH Bilbon.

Badakit ez dela batere ohikoa ZH ikastea, baina betidanik egin nahi izan dudan gauza bat da, eta aurten, langabezian nagoela aprobetxatuz, ekin diot zeinatzen ikasteari!

Gaur ikastaroko lehenengo eskola eguna izan da eta gezurra badirudi ere ZHko alfabetoa ia-ia primeran dakit eta nire burua aurkezten ikasi dut ere. Beste edozein hizkuntzatan hau txorakeri bat iruditu daiteke, baina zer gehiago ikasi daiteke irakaslea ZHn bakarrik hitz egiten (edo hobeto esanda dago zeinatzen?) baldin badago? Bai, hala da. Eskoletan ahozko hizkuntzak debekatuta daude, beraz gure komunikazio era bakarra zeinuak eta zeinuen alfabetoan letreiatutako hitzak dira.

Benetan oso gogorra izan arren zenbait momentutan, ilusioz betetzen nau! Benetan komunikazio era honek guztiz liluratuta nauka!

Abesteko beste era bat

Gaur bertan ikusi dut Zea Mays-en bideoklip berria eta harritu baino gehiago egin dit. Musika, abestiak eta kantuak hitz idatzi eta ahoskatuekin lotzen ditugu, baina Negua joan da ta abestiaren bideoklip-ean pauso bat urrunago doaz: Zeinuen hizkuntzaren bidez transmititzen dutelako, musikaz eta hitz abestuez gain, mezua.

XXI. mende honetara musika eta abestiak moldatu behar direlaren seinale gisa har dezakegu. Eta gure buruari galdera bat egin: Zergaitik ez zeinuen hizkuntza ikasi honetan gure sentipenak adierazteko?